/11 /11

Od 2008. i u Srbiji postoji mogućnost uzimanja matičnih ćelija na rođenju bebe, i do sada se oko 300 parova odlučilo na taj korak, kaže za „Baby planetu“ dr Mima Fazlagić, zastupnik kompanije „Cryo-Save“ u Srbiji

- Procedura uzimanja uzoraka krvi za matične ćelije iz pupčanika veoma je jednostavna, kratkotrajna, bezbolna i bezopasna i za majku i za bebu – pojašnjava dr Fazlagić. - Postupak se obavlja samo ukoliko su sve okolnosti porođaja protekle bez problema. Neposredno nakon presecanja pupčane vrpce, kada se beba odnese na dalju negu, iz dela pupčanika vezanog za posteljicu, koji se inače tretira kao medicinski otpad, u specijalnu kesu uzima se najmanje 50 ml krvi. Ovaj uzorak se pakuje u transportni set i brzom avionskom poštom šalje u banku matičnih ćelija. Tamo se prvo rade testovi na bakterijske i virusne infekcije, potom se izdvajaju matične ćelije i zamrzavaju u tečnom azotu, na temperaturi -196 stepeni.

Ovako obrađeni i sačuvani uzorci matičnih ćelija mogu da se čuvaju veoma dugo, praktično neograničeno. Naša sagovornica napominje da je od uzimanja uzorka potrebno sedam do deset dana da se dostave rezultati testova na virusne i bakterijske infekcije, kao i o broju i vitalnosti matičnih ćelija. Tada se sa pouzdanošću može znati da li je uzorak zadovoljio standarde za čuvanje u banci matičnih ćelija.

- Prvi ugovor za čuvanje potpisuje se na period od 20 godina, sa mogućnošću da se produži nakon isteka tog roka – dodaje naša sagovornica. - Svaki uzorak se prilikom obrade deli na dva dela koji se čuvaju na dve odvojene lokacije, u Belgiji i Holandiji, iz sigurnosnih razloga.

Iako mnogi još zaziru od ove savremene tehnologije, činjenica da se cela grana medicine, regenerativna medicina, zasniva na korišćenju matičnih ćelija u lečenju govori u prilog njihovom čuvanju, kao zalogu budućeg zdravlja deteta. Ne treba očekivati “čarobni štapić”, ali već u sadašnjem trenutku matične ćelije se koriste za lečenje nekih teških malignih oboljenja krvi, kao što su neke vrste leukemija, teških anemija i krvnih poremećaja, kao i imunoloških i metaboličkih poremećaja. Matične ćelije deteta mogu da se koriste ne samo za njegovo, već često i za lečenje najbližih srodnika!

- Matične ćelije su imunološki potpuno odgovarajuće detetu iz čije pupčane vrpce su izvađene – dodaje dr Fazlagić. - One s najvećom verovatnoćom mogu da se koriste kod rođene braće i sestara, gde verovatnoća ide do jedne četvrtine. U svakom slučaju, pre bilo kakve upotrebe ćelija kod neke druge osobe mora da se obavi, kao i kod drugih transplantacija, provera podudarnosti - takozvana HLA tipizacija, da bi se utvrdilo da li su davalac i primalac kompatibilni, da ne bi došlo do odbacivanja ćelija.

Da bi se na porođaju uzele matične ćelije, nije potrebno unapred raditi ništa dodatno od analiza, osim medicinske dokumentacije koju je po postojećim propisima trudnica dužna da ponese na porođaj. Te analize nije potrebno dostavljati banci Cryo-Save, jer se rade na uzorku krvi iz pupčanika po prispeću u banku, navodi naša sagovornica.

Cene

Ukupni troškovi, koji obuhvataju transport, analize i čuvanje matičnih ćelija u banci Cryo-Save za prvih 20 godina, iznose 1.780 evra, kaže dr Fazlagić.

- Ova suma se plaća po prispeću rezultata, ukoliko je uzorak uspešno sačuvan. Banka Cryo-Save je osigurana kod vodeće švajcarske osiguravajuće kuće AON.

U drugoj kompaniji koja omogućuje čuvanje matičnih ćelija i odskoro je na našem tržištu, Seracellu, cena je 1.740 evra, odnosno 1.690 ukoliko se krioprezervacija naruči putem Interneta.

Propisi

Za početak bankiranja matičnih ćelija iz pupčanika u Srbiji uzima se septembar 2008, kada je donesen i prvi regulatorni propis kojim se uređuje ova oblast i procedura bankiranja matičnih ćelija iz pupčanika u stranim bankama matičnih ćelija – pojašnjava dr Fazlagić. - U septembru 2009. donet je i Zakon o transplantaciji ćelija i tkiva koji reguliše ovu oblast.

Zdravstvene ustanove, odnosno porodilišta, u kojima se uzimaju uzorci krvi iz pupčanika, moraju da imaju odgovarajuću dozvolu Ministarstva zdravlja da bi se u njima mogla obavljati procedura. Porodilišta u kojima se za sada može obaviti uzimanje matičnih ćelija su: GAK Narodni front, KBC Zvezdara, GAK Višegradska, Opšta bolnica Stefan Visoki iz Smederevske Palanke, Zdravstveni centar Smederevo, Opšta bolnica Jagodina, Klinički centar Vojvodine – Novi Sad, Opšta bolnica Sremska Mitrovica, Institut za zdravstvenu zaštitu majke i deteta Dr Vukan Čupić – Novi Beograd, Zdravstveni centar Čačak, Zdravstveni centar Užice, KBC Zemun, Opšta bolnica Zrenjanin, Zdravstveni centar Valjevo, Opšta bolnica Paraćin, Opšta bolnica Pančevo, Zdravstveni centar Kruševac, Opšta bolnica Subotica, Opšta bolnica Vršac, Klinički centar Niš, Opšta bolnica Ćuprija, KBC Dr Dragiša Mišović – Dedinje, Opšta bolnica Požarevac.

Javna banka

Ministarstvo zdravlja najavljuje otvaranje prve javne banke matičnih ćelija, gde bi se pohranjivale matične ćelije novorođenčadi, u svrhu lečenja onih kojima je to potrebno. Pacijenti koji boluju od urođenih ili stečenih bolesti, bez obzira na godine, mogli bi besplatno da dobiju matične ćelije koje će zameniti bolesne. Čuvanje ovih ćelija u banci, koja treba da bude u Institutu za zdravstvenu zaštitu majke i deteta “Dr Vukan Čupić”, biće besplatno.

Više o TRUDNOĆI, BEBAMA, RODITELJSTVU pročitajte na sajtu Baby planeta!